Doğada ilkyardım
Doğada ilk yardım başlı başına bir uzmanlık alanıdır ve hem tıbbi bilgi hem de doğa bilgisi ve doğada olası hastalıklar konusunda bilgi gerektiren bir uzmanlık ister. Yanlış bir müdahale ve olumsuz şartlar, kazazedenin çok daha yüksek risklere maruz kalmasına hatta ölümüne kadar uzanan bir dizi olumsuzluklara sebep olabilir. Emin olmadığınız durumlarda, hayati fonksiyonları kontrol altında tutmak dışında ek bir karar almamak ve riskli uygulamalar yapmamak aslolandır.
BAYILMA
Beyine giden kan akımının kısa bir süre için azalması sonucu oluşan geçici bilinç kaybıdır. Hasta düşer düşmez veya yere uzanınca beyin ile kalp aynı seviyeye gelir. Beyine giden kan miktarı artar ve şuur sıklıkla kısa bir süre sonra geri döner.Yarım saati geçtiği halde şuuru yerine gelmeyen kişilerde başka bir olay düşünüleceğinden hastaneye sevk edilmelidir.
İlkyardım olarak:
1- Hasta şok pozisyonuna alınır
2- Hastanın giysileri gevşetilir.
3- Uyarıcı kokular koklatılabilir (amonyak gibi)
4- Kişinin şuuru yerine geldiğinde dinlenmesi sağlanır.
5- Sıvı içecekler verilir.
6- Düşme sırasında olabilecek kafa yaralanmaları kontrol edilir.
FELÇ
Felç, beynin bir bölgesine gelen kan akımının (Kan damarların tıkanması veya kopması sonucu) azalması, kesilmesi, bölgenin bir basıya veya hasara uğraması nedeniyle meydana gelir.
* Yüzde,kolda veya bacakta ani hissizleşme veya zayıflama.
* Vücudun bir tarafında veya iki tarafında felç.
* Açıklanmayan baş dönmesi veya dengesizlik.
* Konuşamama veya konuşma bozukluğu.
* Bir gözde kararma veya görme kaybı.
* Şiddetli baş ağrısı.
* Yutmakta veya solunumda zorluk olabilir.
* Kasılmalar olabilir.
Felçli Bir Hastada İlkyardım
* Hava yolunu açık tutun,
* Solunumu izleyin,
* Nabzını izleyin,
* Hastayı sakinleştirin, hastayla konuşun,
* Ağızdan hiçbir şey vermeyin,
Yarı şuurlu veya şuursuz hasta felç kısmı aşağıda olmak üzere diğer tarafa yatırılarak taşınır ve felçli kısım yastıklarla desteklenmelidir. Hasta uygun bir hastaneye nakledilmelidir.
ERİŞKİNLERDE KASILMA NÖBETİYLE SEYREDEN DURUMLAR
Kafa travmaları, sara nöbetleri, ruh hastalıkları, kafa içi basıncı arttıran durumlar, ( bazı beyin tümörleri, beyin apseleri, beyin zarı iltihapları,) aşırı alkol alımı, uyuşturucu madde bağımlılığı gibi... Bu kadar çok neden varken bir kasılma nöbetini bir sara hastalığı ya da basit bir temaruz (kandırma amaçlı bir bayılma) olarak değerlendirmemek ve nöbet geçiren herkesi bir sağlık kuruluşuna götürmek gerekir.
Sara hastaları çoğunlukla herhangi bir yerde aniden yere düşüp çırpınarak, ağzından köpükler çıkararak karşımıza çıkarlar. Bu gibi hastalarda en çok dikkat edilecek husus kafa yaralanmalarıdır. Ağızlarına zorla sert cisimler sokulmamalı, dillerini ısırmamaları için dişleri arasına temiz bir bez sıkıştırılıp, başını yere vurmaması sağlanmalı ve hastaneye nakledilmelidir.
Kesinlikle ağzına parmak sokulmamalıdır. Ani bir ısırmayla parmaklarımızı koparabilir.
ÇOCUKLARDA KASILMA NÖBETİYLE SEYREDEN DURUMLAR
Erişkinlerdeki sebeplere ilave olarak yüksek ateşle birlikte olan nöbetler, solunum yoluna yabancı cisim kaçması, kazayla ilaç yutma ve benzerleri sayılabilir
Yüksek Ateş: Vücut ısısının 40 derecenin üzerine çıkması ile birlikte ateşe bağlı nöbet tarzında kasılmalar görülmeye başlar. Daha çok çocuklarda görülür. Her geçirilen nöbet beyinde belli bir hasar bırakabilir.
Bu sebepten nöbetlerin oluşumuna fırsat vermemek ve hastanın ateşini düşürmek için özellikle koltuk altlarına, vücudun muhtelif kısımlarına soğuk kompres uygulanır Hastanın giysileri çıkarılır. Vücudu ıslak bezle silinir. Ilık banyo yaptırılabilir.
Şiddete Maruz Kalma: Şiddet, ev içi şiddet, toplumsal şiddet gibi çeşitlilik gösterir. Sıklıkla çocuklar ve kadınlar şiddete maruz kalmaktadırlar.
Şiddete uğrayan kişi fiziksel ve ruhsal travma içerisindedir. Ruhsal travma uzun süren korkulara, suçluluk duygusuna, öz güvenin kaybolmasına, intihar eğilimine yol açabilir.
Çoğunlukla fiziksel travma ağır olmayabilir, mağdurların az bir kısmını hastaneye yatırmak gerekebilir. Ancak tüm travmalılar muhtemel kafa ya da boyun omurilik travmalı olabilir.
GÜNEŞ ÇARPMASI
Güneş altında çok uzun süre kalan kişilerde görülür. Ayrıca alkol alınması etkilerini daha da arttırır. Aşağıdaki belirtiler görülür:
* Baş ağrısı, halsizlik,
* Bulantı, kusma,
* Ateşin yükselmesi,
* Şuur bulanıklığı veya kaybolması
İlkyardım olarak:
1- Hasta gölge ve serin bir yere alınır,
2- Soğuk, ıslak bezlerle hastanın ateşi düşürülür.
SICAK ÇARPMASI
Çok sıcak ortamlarda kalan kişilerde meydana gelir. Kişi bol miktarda terlediğinden, çok fazla su ve tuz kaybeder, sonunda şoka girebilir.
İlkyardım olarak:
1- Hasta serin bir yere alınır,
2- Kaybettiği su ve tuz yerine konmalıdır. (Tuzlu ayran verilebilir)
3- Şoka karşı tedbir alınır.
SOĞUKTA KALMA
Uzun bir süre soğukta kalan kişilerde görülür, Yanıklar gibi soğuk vurmaları da derecelere ayrılır. Bül denilen su toplanmaları görülür.
İlkyardım olarak:
1- Hasta öncelikle ılık bir yere alınır, etkilenen bölge 40-45 santigrat derece suya batırılarak yavaş yavaş ısıtılır.
2- Nemli elbiseler kesilerek çıkarılır. Kişi battaniyeye sarılır.
3- Sıcak içecekler içirilir.
4- Büller patlatılmaz.
5- Üstündeki tüm metal eşya ve takılar mutlaka çıkarılmalıdır. (Çünkü metaller soğuğu daha çok iletir).
DONMALAR
Uzun süre soğukta kalanlarda vücut ısısı gittikçe düşmeye başlar. Vücut ısısındaki bu düşme 3 grupta incelenebilir;
Hafif ( 32 - 35 derece)
Orta ( 30 - 32 derece)
Ağır ( 30 derece ve aşağısı)
Vücut ısısı nemli ortamlarda daha hızlı düşer.
İlkyardım olarak:
1- Hasta ılık bir yere alınır, yavaşça ısıtılır. Donma yavaş gelişen bir olaydır. Isıtılma da yavaş olmak zorundadır. Sıcağa direkt sokulmaz.
2- Nemli elbiseleri kesilerek çıkarılır ve kişi sıcak tutulur.
3- Ilık içecekler içirilir, alkol verilmez.
4- Çok hafif masaj yapılabilir. Sıcak su ile ıslatılmış bezler sıkılarak donan yere tatbik edilir.
5- Kesinlikle uyutulmaz. Kar ile ovuşturulmaz.
6- Üstündeki tüm metal eşya ve takılar mutlaka çıkarılır.
